ยาธาตุน้ำขาว

ยาธาตุน้ำขาว

ช่วงนี้มีโฆษณายาธาตุน้ำขาวยี่ห้อหนึ่งออกทางทีวีบ่อย ยาตัวนี้ที่ร้านจึงขายดี มีน้องผู้หญิงคนหนึ่งเป็นคนต่างด้าวทำงานอยู่ร้านอาหาร พอพูดไทยได้

มาที่ร้านยาบอกว่า “ขอซื้อยาน้ำแก้ปวดท้องตราม้าบิน เฮียที่ร้านอาหารเขาฝากมาซื้อ” คนขายก็งงว่า “ยาอะไรหรือ?”  น้องคนนี้บอกว่า “จำชื่อยาไม่ได้ แต่รู้ว่าซื้อที่นี่ ที่ขวดมีรูปม้าบิน” สักพัก เขามองมาที่ขวดยาธาตุน้ำขาว ที่ตั้งบนเคาน์เตอร์ยา แล้วก็ชี้บอกว่า “นี่ไงม้าบิน” 

บางคนมาซื้อยาธาตุน้ำขาว จะบอกว่า ทานเวลาท้องเสียถ่ายเหลว จะหยุดได้เลย บางคนบอกว่า แก้ปวดท้องเวลาท้องเสียได้ บางคนทานเวลาแสบท้อง (โดยอาจเข้าใจว่าเป็นยาน้ำเคลือบกระเพาะ เพราะลักษณะเป็นยาน้ำขุ่นสีขาวเหมือนกัน ซึ่งข้าพเจ้าก็อธิบายตามหลักวิชาไป คือ ถ้ามีอาการปวดท้องแสบท้องเวลาท้องว่าง และเป็น ๆ หาย ๆ น่าจะเป็นโรคกระเพาะ ควรทานยารักษาโรคกระเพาะ) บางคนคิดว่า เหมือนยาธาตุน้ำแดง คือกินแก้ท้องอืดท้องเฟ้อได้เหมือนกัน

ยาธาตุน้ำขาว มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Salol et Menthol เป็นยาน้ำสีขาวในรูปแบบของ Suspension สำหรับใช้รับประทาน   

ในยาธาตุน้ำขาว 100 mL ประกอบด้วย
1. Salol (Phenyl Salicylate) 2 g  เป็นอนุพันธ์ของ salicylic acid มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อในลำไส้ (intestinal antiseptic) จึงใช้แก้ท้องเสียจากการติดเชื้อแบคทีเรียได้ เช่น จาก อาหารเป็นพิษ , ลำไส้อักเสบ
2. Anise Oil 0.132 mL  มีฤทธิ์ในการขับลม 

3. Menthol 0.176 g  ช่วยแต่งกลิ่น แต่งรส และขับลม

สรรพคุณ: เป็นยาที่ใช้รับประทานเพื่อทำลายเชื้อโรคในลำไส้ รักษาอาการอักเสบของลำไส้ แก้ปวดท้อง แก้ท้องเสีย ท้องอืดท้องเฟ้อ จุกเสียด แน่นท้อง ช่วยขับลม มีกลิ่นหอม รสหวาน รับประทานง่าย  ใช้ได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่

โดยปกติแล้วไม่ค่อยพบรายงานการแพ้ยาธาตุน้ำขาว เนื่องจากเป็นยาสามัญที่สามารถหาซื้อกินเองได้ (Over-the-Counter Drug) ตามร้านยาทั่วไป

แต่มีข้อควรระวัง คือ ควรแนะนำให้ผู้ที่แพ้สาร Salicylate 

หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารและยาที่มีส่วนประกอบของ Salicylate เช่น Mist Salol et Menthol,  Aspirin และยาในกลุ่ม NSAIDs ตัวอื่นๆ 

ในประเทศไทยจากรายงานอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา ประจำปี พ.ศ. 2550 (3) ซึ่งได้รวบรวมข้อมูลตั้งเเต่ปี พ.ศ. 2527 ถึง พ.ศ. 2550 
พบรายงานอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาที่ประกอบด้วย Menthol + Phenyl salicylate (Salol) + Anise oil 
โดยอาการไม่พึงประสงค์ที่ได้มีการรายงานไว้มีดังนี้
ปากชา หน้าบวม ตัวบวม ปากบวม ผื่นชนิด Erythematous อย่างละ 1 รายงาน 
อาการ คัน (prurutus) ผื่น (rash) อย่างละ 2 รายงาน 
นอกจากนี้ ยังมีรายงานการเกิดผื่นชนิด Maculopapular ผื่นลมพิษ (Urticaria) อย่างละ 3 รายงาน

สรุป ยาธาตุน้ำขาว พบรายงานอาการไม่พึงประสงค์น้อย   มีราคาถูกหาซื้อได้ง่าย จึงยังคงความนิยมในผู้บริโภค